Paskalya Ayaklanması ve İngilizce adıyla Easter Rising, İrlanda tarihinin en büyük kırılma noktalarından birisidir. İngiliz Yönetimine karşı gerçekleştirilen bu ayaklanma başarısız olmasına rağmen İrlanda halkının bağımsızlığa inanmasını sağlamıştır.
Irishturks’un tematik gazeteciliğini sürdürebilmesi için patreon üzerinden destek olabilirsiniz.
Paskalya Ayaklanması Nasıl Başladı?
Nisan ayı, İrlanda tarihinde derin izler bırakan olaylara sahne olmuştur. 24 Nisan 1916 tarihinde, kendilerine “İrlanda Cumhuriyeti Kardeşliği” adını veren İrlanda milliyetçisi bir grup, Britanya Krallığının hakimiyetine karşı bir isyan başlatarak bağımsız İrlanda kurmayı hedeflemiştir.
Türkçeye Paskalya Ayaklanması olarak geçen Easter Rising, İngiliz askerleri tarafından kısa sürede bastırılmasına rağmen İrlanda’nın bağımsızlık mücadelesinde kritik bir dönüm noktası olmuştur. Easter Rising’in ardından adadaki İngiliz Yönetiminin halka karşı tutumu sertleşmiştir; buna karşın İrlandalılar arasında bağımsızlık fikri yaygınlaşmaya başlamıştır.
GPO’da Gerçekleşen Direniş!
Easter Rising veya Türkçesiye Paskalya Ayaklanmasına dönemin önde gelen İrlanda Milliyetçisi Devrimciler Eamonn Ceannt, Tom Clarke ve James Connolly gibi isimler önderlik etmiştir. 1600 kadar İrlanda milliyetçisi devrimcinin katılımıyla başlatılan isyanda, Dublin’de bulunan stratejik noktalar ve binalar ele geçirilerek İngiliz askerlerine karşı direnişe başlanmıştır. Ayaklanma sırasında ele geçirilen binalar arasında şehrin kalbi sayılacak bir noktada bulunan ve dönemin tüm iletişim altyapısının yönetim ve kontrol merkezi olan Merkez Postane –General Post Office (GPO)- bulunmaktadır.
Ayaklanma, Paskalya Haftasında 24 Nisan günü Merkez Postanesi önünde okunan bağımsızlık bildirgesiyle başlamıştır. Aynı saatlerde bir diğer devrimci grup Dublin Kalesini ele geçirmeyi denemiştir. Ancak başarılı olamayınca City Hall binasına yönelerek orayı işgal etmiştir.
Dünya Savaşı’nın Atmosferinden Faydalanmak İstenildi
Ayaklanmacılar, 1916’da gerçekleşen bu isyan hareketine başlarken; Birinci Dünya Savaşının atmosferinden faydalanmaya çalışmışlardır. İngiliz Ordusunun dünyanın farklı cephelerinde aktif olarak savaşıyor olması ve Londra Yönetimi’nin savaşa odaklanmasından fırsat bilerek İrlanda adasına odaklanamayacağı düşünülmüştür.
Britanya Krallığı’na karşı savaşan Almanya’dan destek istenmiştir fakat gelen yardımlar sınırlı kalmıştır. Ayrıca ayaklanmada katılanlar tek bir yapıdan değil; farklı düşünce gruplarının bir araya gelmesinden oluşmaktadır. Bu durum koordinasyon eksikliğine yol açmış ve ayaklanmanın sadece Dublin’le sınırlı olmasına neden olmuştur.
En büyük eksiklik ise halk desteğinin yeterince olmamasıdır. Ekonomik zorluklarla mücadele eden İrlanda halkı, İngiliz Yönetiminin öfkesinde çekindiği için bu ayaklanmadan uzak durmuştur. İsyana fiilen katılan kişi sayısının az olmasının temel nedeni de budur.
Paskalya Ayaklanması yaklaşık bir hafta sürmüştür. Gerek yetersiz hazırlıklar, gerekse beklenen desteğin gelmemesi nedeniyle ayaklanmayı başlatan İrlanda milliyetçisi devrimciler İngiliz askerlerine karşı fazla direnememiştir.
Galiptir Bu Yolda Mağlup Olan!
Ayaklanma bastırıldıktan sonra yaşananlar, olayın etkisini derinleştirmiştir. İngiliz yönetimi ülke genelinde sıkıyönetim ilan etmiştir. Direnişe katılan binlerce kişi tutuklanmıştır. İsyanın önde gelen 15 ismi ise kısa sürede idam edilmiştir. İdam edilenler arasında Tom Clarke ve James Connolly gibi sembol isimler de yer aldı. Yaklaşık 3000 kişi gözaltına alınmıştır, bir kısmı hapis edilmek için İngiltere’ye götürülmüş; bazıları ise ağır işkencelere maruz kalmıştır.
İngiliz Yönetiminin sert tutumu İrlanda halkının gözünde yönetimine karşı duyulan hoşnutsuzluğun artımıştır. İsyana başta mesafeli duran pek çok kişi, zamanla milliyetçi hareketlere daha sıcak bakmaya başlamıştır. İrlanda milliyetçilerinin yaymaya çalıştığı bağımsız ulus devlet fikri, İrlanda halkının aklında yer etmiştir. İrlanda milliyetçisi devrimci gruplara katılanların sayısı artmıştır.
Böylece Paskalya Ayaklanması, başarısızlıkla sonuçlanmış olsa bile, İrlanda’nın bağımsızlık mücadelesinde büyük bir dönüm noktası olmuştur.
İrlanda tarihinde kritik bir yere sahip olan İrlanda Kurtuluş Ordusu IRA Örgütü hakkında detaylı bilgi edinmek için IRA Örgütününün Kısa Tarihi başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz
Bir yanıt yazın