Osmanlı’nın İrlanda’ya Yardımı

Osmanlı’nın İrlanda’ya yardımı iki toplum arasındaki ilk temas olarak bilinir. Türkiye ile İrlanda arasındaki ilişkiler, İrlanda tarihinin en zor dönemlerinde Osmanlı’nın yaptığı yardım ile başlamıştır. İrlandalılar, Büyük Kıtlık sırasında Türklerin yaptığı yardımı hiçbir zaman unutmamıştır. Günümüzde iki ülke arasındaki ilişkiler çok ileri seviyede olmasa bile dostane bir havada devam etmektedir. İrlanda’da Türk olduğunuzu söylediğinizde insanların sıcak tavırlarını hemen fark edebilirsiniz. Aynı şekilde, Türkiye’de de İrlandalılara karşı bir sempati olduğu aşikardır.

Coğrafi olarak yaklaşık 4000 km uzakta olan bu iki ülke arasındaki ilk temas, günümüzden yaklaşık 200 yıl öncesine, yani Büyük Kıtlık olarak bilinen İrlanda tarihinin en acı dolu yıllarına dayanmaktadır. Büyük Kıtlık öncesinde iki toplum arasında bir bağlantı olmamıştır. Sadece 16. ve 17. yüzyıllarda İrlanda’da yaşanan ayaklanmalara dair gelişmelere bazı Osmanlı kaynaklarında rastlanmaktadır. İrlanda’nın o dönem Britanya Krallığına bağlı olduğu göz önünde bulundurulursa, İrlanda’daki ayaklanmalar Britanya’daki gelişmeler kapsamında kayıt altında alındığı düşünülebilir. Çünkü Osmanlı yetkilileri bu gelişmeleri sadece uzaktan takip etmekle yetinmişlerdir.

İrlanda’nın En Zor Yılları: Büyük Kıtlık

19. yüzyıla gelindiğinde İrlanda, benzerine zor rastlanan bir sıkıntıyla yüzleşmiştir. İrlanda adasının  başlıca tarım ürünlerinden olan patateste görülen bir mantar nedeniyle patateslerin çürümesi, yedi yıl sürecek bir kıtlığı tetiklemiştir. Bu süre içerisinde 1 milyon İrlandalı kıtlık ve kıtlığın sebep olduğu hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Yaklaşık 1,5 milyon İrlandalı ise anavatanlarını terk ederek Amerika’ya iltica etmiştir. Bu dönemde Britanya Krallığı’nın İrlandalılara uyguladığı sert ve umursamaz politikalar, kıtlığın etkisini daha da artırmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu’nun başında olan Sultan Abdülmecid, İstanbul’a gelen bir dişçiden İrlanda’da yaşanan kıtlık hakkında bilgi almış ve İrlanda halkına yardım etmeye karar vermiştir. Sultan Abdülmecid, dönemin Britanya hükümdarı Kraliçe Victoria’nın bilgisi dahilinde 10 bin sterlin nakit para yardımında bulunmak istemiştir. Fakat, Kraliçe Victoria, kendisinin İrlanda’ya sadece 2 bin sterlin yardım yaptığını öne sürerek, Osmanlı hükümdarının yardımının kendisininkinden fazla olmasını kabul etmemiştir. Bunun üzerine Sultan Abdülmecid, İrlanda’ya 1000 sterlin nakit para yardımında bulunmuştur.

 Osmanlı’nın Yardım Gemileri

Bu yardım, Osmanlı yönetiminin gönlünden geçenden çok uzaktı. Bu nedenle Sultan Abdülmecid, erzak ve ilaç dolu üç yardım gemisini İrlanda’ya göndermeye karar verdi. Britanya yönetiminden gizlenen bu gemiler, İrlanda’da yanaşacak liman aradılar. İngiliz donanması, yabancı gemilerin İrlanda limanlarına yanaşmasına izin vermemekteydi. Bu nedenle Osmanlı’nın yardım gemileri, adanın en büyük şehirleri olan Dublin ve Cork limanlarına yanaşamadı. Fakat, İngiliz donanmasını atlatmayı başararak, İrlanda’nın başkenti Dublin’in kuzeyinde yer alan Drogheda kasabasının limanına yanaşarak yardımları ulaştırdılar. Osmanlı’nın İrlanda’ya yardımı böylece gerçekleşti.

Osmanlı’nın İrlanda’ya Yardımı ve Drogheda’daki Türk Anıtı

Osmanlı’nın İrlanda’ya Yardımı iki millet arasındaki dostluğun başlamasına vesile olmuştur. İrlandalılar, Türklerin zor zamanda yaptığı bu yardımı unutmamışlardır. Bugün Drogheda şehrine gittiğinizde, 1847’de yaşanan kıtlıkta Türklerin yaptığı yardımı anmak amacıyla için yerleştirilen anıt levhayı görebilirsiniz. Anıt levha, 1995 yılında dönemin Drogheda Belediye Başkanı Frank Godfrey ile dönemin Türkiye’nin İrlanda Büyükelçisi Taner Baytok tarafından birlikte asılmıştır.

İrlanda Cumhurbaşkanı: Osmanlı Yardımını Unutmadık

İrlandalıların Türklere olan teşekkürlerini en üst seviyede gösterdikleri bir diğer an ise, bir önceki İrlanda Cumhurbaşkanı Mary McAleese’in 2010 yılında Türkiye’ye gerçekleştirdiği ziyarette yaşanmıştır. McAleese, Türkiye’de yaptığı konuşmada Büyük Kıtlık döneminde Osmanlı’nın yaptığı yardımdan söz ederken, “Bir milyon İrlandalı’nın hayatını kaybettiği büyük açlık döneminde Türk halkının bize nasıl yardım ettiğini çok iyi hatırlıyoruz. Dönemin Osmanlı padişahı içi gıda dolu üç gemisini Drogheda’daki kuzey limanlarımıza ulaştırmıştı. İrlanda halkı bu eşine az rastlanır bonkörlük girişimini asla unutmadı ve bunun sonucunda sizin bayrağınızdaki semboller, bu güzel yıldız ve hilali bölgenin sembolü haline getirdiler” ifadelerini kullanmıştır.

Bu anlatım, Osmanlı’nın İrlanda’ya yardımı ve iki ülke arasındaki tarihi bağları vurgulamakta, Büyük Kıtlık döneminde gerçekleşen bu önemli yardımın İrlanda halkı tarafından unutulmadığını göstermektedir.

Osmanlı’nın İrlanda’ya Yardımı başlıklı yazımız gibi İrlanda hakkındaki önemli bilgilere ve tarihi anektotlara Irishturks’un ana sayfasında İrlanda kategorisine tıklayarak ulaşabilirsiniz