Birleşik Krallık, Avrupa’nın kuzeybatısında yer alan ve dört ülkenin birleşiminden oluşan bir devlettir: İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda. Bu devletin ismi İngilizcede United Kingdom veya UK kısaltmalarıyla karşımıza çıkar. Bu dört ülkenin her biri, kendine özgü kültürel özellikleri, tarihi ve gelenekleri ile dikkat çeker. Birleşik Krallık’ın karmaşık tarihi, bu ülkelerin birbirleriyle ve dünyanın geri kalanıyla olan etkileşimleriyle şekillenmiştir. Birleşik Krallık kavramını daha iyi anlamak adına; Krallığı oluşturan ülkelerin tarihsel serüvenlerine ve kültürel zenginliklerine temel hatlarıyla bir göz atacağız.
İngiltere: Birleşik Krallık’ın Kalbi
Birleşik Krallık’ın en büyük ve en nüfuslu ülkesi olan İngiltere, bu devletin siyasi, ekonomik ve kültürel merkezi olarak kabul edilir. İngiltere’nin tarihi, Roma İmparatorluğu’nun Britanya’yı fethiyle başlar. Roma egemenliğinin sona ermesinin ardından Anglo-Saksonların gelişine sahne olan İngiltere, 1066’da Normanlar tarafından fethedilerek modern İngiliz devletinin temelleri atıldı.
Orta Çağdan itibaren İngiltere, Avrupa’da önemli bir güç haline gelmiş, Rönesans ve Reform dönemlerinde büyük siyasi ve dini değişimler yaşamıştır. 16. yüzyılda Kraliçe I. Elizabeth’in hüküm sürdüğü dönemde, İngiltere denizlerdeki hakimiyetini geliştirerek Amerika’dan Hindistan’a kadar geniş bir imparatorluk kurmuştur. Bu imparatorluk, 19. yüzyılda “üzerinde güneş batmayan imparatorluk” olarak anılmıştır.
Birleşik Krallık’ın siyasi birliği açısından İngiltere’nin rolü belirleyicidir. İngiltere, Birleşik Krallık’ın kalbini oluşturur ve Londra’nın Westminster bölgesinde bulunan İngiliz Parlamentosu, Birleşik Krallık’ın yasama organı olarak görev yapar.
İskoçya: Bağımsızlık Mücadelesinden Birleşik Krallık’a
İskoçya, Birleşik Krallık’ın kuzeyinde yer alır ve doğal güzellikleri, kaleleri ve zengin kültürüyle tanınan ülkesidir. İskoçya’nın tarihi, bağımsızlık mücadelesiyle şekillenmiştir. 13. yüzyılda İskoçya, İngiliz Krallığı’na karşı uzun süre direniş göstermiş, bu süreçte ünlü halk kahramanı William Wallace ve Robert the Bruce gibi figürler ortaya çıkmıştır.
1603 yılında, İskoçya Kralı VI. James’in İngiltere tahtına geçmesiyle iki ülke arasında bir kişisel birlik sağlanmış, ancak her iki ülke de ayrı parlamentolara sahip olmaya devam etmiştir. 1707 yılında ise, “Birlik Yasası” ile İskoçya ve İngiltere parlamentoları birleşmiş ve Büyük Britanya Krallığı kurulmuştur. Bu birleşme, İskoçya’nın bağımsız bir devlet olarak varlığına son vermiş, ancak İskoç kültürü ve hukuku korunmuştur.
Bugün İskoçya, Krallık’ın bir parçası olarak kalırken, Edinburgh’da bulunan kendi parlamentosuyla belirli iç işlerini bağımsız olarak yönetir. İskoçya’nın Birleşik Krallık içerisindeki yeri ve geleceği zaman zaman siyasi tartışmalara konu olmaktadır. Bu tartışmaların bir sonucu olarak İskoçya 2014 yılında bağımsızlık için referanduma gitmiştir. Bu referandumda bağımsızlık taraftarları istediği sonucu elde edememiştir. Bu nedenle İskoçya günümüzde Birleşik Krallık’ın bir parçası olmaya devam etmektedir.
Galler
Büyük Britanya adasının batısında yer alan Galler, Kelt kültürünün derin izlerini taşır. Galler’in tarihi, İngiltere gibi Romalılar dönemine kadar uzanır. Romalıların Britanya’dan çekilmesinin ardından, Galler, Keltik prenslikler tarafından yönetilmiş ve uzun süre İngiltere’nin egemenliğine karşı bağımsız kalmıştır.
Galler, 13. yüzyılda İngiltere tarafından fethedilmiş ve 1536’da “Birlik Yasaları” ile İngiltere’ye tamamen ilhak edilmiştir. Bu süreçte Galler, İngiliz hukuk sistemine entegre olmuş, ancak kendi dilini ve kültürünü korumuştur. Bugün, Galler dili ve kültürü, Birleşik Krallık içerisindeki varlığını güçlü bir şekilde sürdürmektedir.
Cardiff, Galler’in başkenti olarak bilinir ve Galler’deki kültürel direnişin ve kimliğin simgesi olarak öne çıkar. 1998’de yapılan referandumla Galler’e sınırlı da olsa özerklik tanınmış, Cardiff’te kurulan Galler Ulusal Meclisi ile Galler içişlerinde söz sahibi olmuştur.
Kuzey İrlanda ile İrlanda arasındaki farkları öğrenmek için İrlanda ile Kuzey İrlanda Arasındaki Farklar başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
Kuzey İrlanda: Çalkantılı Bir Tarih
Kuzey İrlanda, Birleşik Krallık’ın en küçük ve en genç parçasıdır. 1921 yılında İrlanda’nın bağımsızlık kazanmasının ardından, adanın kuzeydoğusunda yer alan altı county, Birleşik Krallık’ın parçası olarak kalmıştır. Bu durum, tarih boyunca İngiliz ve İrlanda milliyetçileri arasında gerilimlere yol açmıştır.
20. yüzyılın ikinci yarısında, Kuzey İrlanda’da Protestan ve Katolik topluluklar arasında şiddetli çatışmalar yaşanmış, bu dönem “The Troubles” olarak adlandırılmıştır. 1998 yılında imzalanan Hayırlı Cuma(Good Friday) Anlaşması, bu çatışmaları sona erdirmiş ve Kuzey İrlanda’ya Birleşik Krallık içinde özerklik kazandırmıştır.
Kuzey İrlanda, bugün Belfast merkezli bir parlamentoya sahiptir ve içişlerinde geniş bir özerkliğe sahiptir. Ancak Kuzey İrlanda’nın Birleşik Krallık’taki geleceği, Brexit süreciyle yeniden gündeme gelmiş ve İrlanda Cumhuriyeti ile birleşme talepleri bazı kesimlerde yükselmiştir. Kuzey İrlanda, Good Friday Anlaşması gereği, Krallık’tan ayrılmak için ve İrlanda Cumhuriyeti’yle birleşmek için referandum yapma hakkına sahiptir. Referandum seçeneği günümüzde Kuzey İrlanda siyasetinin en sıcak konu başlıklarından birisidir.
Bir yanıt yazın